عکاسی زیر آب برای مبتدی‌ها
آیا دوست دارید عکاسی را به یک سطح کاملا جدیدتر ارتقاء دهید؟ برای مثال ممکن است به کمی پائین‌تر از سطح زمین، جایی در اعماق دریاها فکر کرده باشید. عکاسی زیر آب سبک‌های مختلفی از منظره و حیات وحش تا عکس‌های هنری زیر آب را پوشش می‌دهد. در صنایع علمی و دریایی شغل‌های زیادی برای عکاس‌های زیرآب وجود دارد. با این وجود خیلی از عکاس‌های زیر آب، غواصانی هستند که دوست دارند مناظر زیر آب را با افراد دریاندیده به اشتراک بگذارند.
اصول عکاسی زیرآب
با اینکه می‌توانید با شناکردن و شیرجه آزاد هم عکس‌های خیلی خوبی از دنیای داخل دریا بگیرید اما عکاس‌های حرفه‌ای می‌دانند که عکاسی زیرآب فقط با استفاده از تجهیزات کامل غواصی ممکن است. غواصی به شما این امکان را می‌دهد که میزان شناوری خودتان را کنترل کنید و به صورت بی حرکت داخل آب معلق بمانید. شما می‌توانید موقعیت خودتان نسبت به سوژه را با دقت کامل کنترل کنید و زمان کافی هم در اختیار داشته باشید. اما شیرجه آزاد این امکان را به شما نمی‌دهد و تمام عکس‌هایی که می‌گیرید در حرکت و با عجله خواهند بود.
غواصی مهارتی است که یاد گرفتن آن مدت زمان خیلی زیادی طول می‌کشد. غواصان تازه‌کار معمولا باید به موارد خیلی زیادی حین کار فکر کنند تا بتوانند میزان شناوری و حرکات خودشان را کنترل کنند و همچنین باید تحت نظر داشتن مصرف هوا و کار با تجهیزاتی که با آن‌ها آشنایی ندارند را هم یاد بگیرند. حتی در صورتی هم که تنها هدف شما از یاد گرفتن غواصی عکاسی زیرآب است بهتر است قبل از شروع چندین بار غواصی و شیرجه زدن را تمرین کنید و تا زمانی که به صورت کامل این کار را یاد نگرفته‌اید، عکاسی را شروع نکنید.
به دلایل مختلفی عکاسی زیرآب از عکاسی داخل خشکی سخت‌تر است. دلیل اول این است که در پائین سطح آب نور کمتری وجود دارد. هرچقدر که شما به عمق پائین‌تری مراجعه کنید نور کمتری وجود خواهد داشت. حتی در اعماق کمی مثل 3 متری هم بخش زیادی از طول موج قرمز نور جذب می‌شود و با بیشتر شدن عمق آب، طول موج‌های دیگر آب هم به تدریج جذب می‌شوند و فقط طول موج آبی تا عمق بیش از 30 متری آب نفوذ می‌کند. در این شرایط بدون اضافه کردن نور بیشتر، تصاویر شما رنگی که مدنظر دارید را نخواهند داشت.
به جز این مورد عکاسی زیرآب مشکلات دیگری هم دارد. در صورتی که عکس‌های شما حاوی ذرات مختلفی باشد، این ذرات می‌توانند در تصاویر شما نمایش داده شوند. فلاش‌های رو دوربینی هم این مشکل را تشدید می‌کنند. به همین خاطر تمامی فلاش‌ها باید به صورت اکسترنال و جدا از دوربین مورد استفاده قرار بگیرند.
شکست نور داخل آب نیز با هوا متفاوت است. شکست نور داخل آب باعث بزرگنمایی اجسام می‌شود و معمولا نزدیک‌تر از چیزی که هستند دیده خواهند شد. این موضوع می‌تواند باعث به اشتباه انداختن سیستم اتوفوکوس برخی از دوربین‌ها شود. کیفیت نور و رنگ نیز فراتر از تنظیمات وایت بالانس و نوردهی خودکار خیلی از دوربین‌های موجود در بازار است.
آخرین موضوع نیز سوژه‌هایی است که در اختیار دارید. شما داخل یک محیط بیگانه و پرخطر کار می‌کنید. یک عکاس زیر آب خوب با تمامی گونه‌های جانوری و گیاهی موجود در محیط اطراف خود و همچنین الگوهای رفتاری آن‌ها آشنا است. عکاس‌های حیات وحش همیشه باید مراقب باشند که هیچگونه آسیبی به حیوان‌هایی که از آن‌ها عکاسی می‌کنند نرسانند و تمامی عکاس‌ها باید بدانند که برای آسیب نرساندن به محیط زیست چه کارهایی باید انجام دهند. برای مثال صخره‌های مرجانی یک اکوسیستم خیلی حساس هستند که با کوچک‌ترین لمس نیز آسیب می‌بینند.
عکاسی منظره و حیات وحش
احتمالا این سبک عکاسی یکی از شناخته‌شده‌ترین عکس‌های زیر آب است. عکس‌های منظره شامل عکس‌های واید از دسته‌های بزرگ ماهی و یا صخره‌های مرجانی می‌باشند. همچنین این سبک روش خیلی خوبی برای عکاسی از محیط‌های منحصر به فردی مثل کشتی‌های غرق شده و یا چشمه‌ها و گودال‌های زیر آب است.
عکس‌های بالا/زیر آب
یکی از شاخه‌های عکاسی منظره زیر آب عکس‌هایی است که نیمی از آن‌ها سطح آب و نیمی دیگر زیر آب را نشان می‌دهند. از آنجایی که نیمی از عکس در زیر آب و نیمی دیگر بالای سطح آب است گرفتن این قبیل عکس‌ها کار خیلی سختی است. متداول‌ترین روش برای گرفتن این سبک عکس‌ها اتصال یک لنز واید یا Fisheye به دوربین عکاسی زیرآب خودتان و استفاده از یک محافظ حبابی بزرگ است. دور نگه داشتن قطرات آب از سطح محافظ سخت‌ترین بخش گرفتن این سبک عکس‌ها است. همچنین نوردهی صحیح هر دو قسمت تصویر هم کار خیلی سختی است زیرا معمولا در بالای سطح آب نور بیشتری نسبت به زیر آن وجود دارد.
عکاسی حیات وحش
در زیر آب می‌توانید گونه‌های مختلفی مثل ماهی، کوسه، نهنگ، شیر دریایی و… را پیدا کنید. موجودات زیر آب شگفت‌انگیز هستند و باعث می‌شوند ما زیبایی‌های دنیای زیرآب را بهتر احساس کنیم. با اینکه عبارت عکاسی حیات وحش زیر آب ممکن است شما را به یاد کوسه‌ها و نهنگ‌های بزرگ بیاندازد اما برای عکاسی از بخش خیلی بزرگی از حیات وحش زیرآب به لنز ماکرو نیاز دارید.
عکاسی ماکرو
صرف نظر از نوع تصاویری که زیر آب می‌گیرید، شما همیشه به سوژه‌ی عکس نزدیک هستید. هرچقدر شما بیشتر از سوژه دورتر شوید، شکست نور تاثیر بیشتری روی تصاویر شما می‌گذارد. حتی عکس‌های واید نیز از فاصله‌ای نزدیک به سوژه گرفته خواهند شد.
اما عکاسی ماکرو واقعی یک دنیای جدید از عکاسی زیرآب را در اختیار شما قرار می‌دهند. حتی غواص‌هایی که با دنیای زیرآب آشنا هستند هم از دیدن تمام جزئیاتی که قبلا ندیده‌اند شگفت‌زده خواهند شد. دیدن دنیای ماکرو به صبر زیاد و روش جزئیات محور نیاز دارد.
البته عکاسی ماکرو از دنیای زیر آب به لنز ماکرو و فلاش اکسترنال هم نیاز دارد. داشتن کنترل دقیق روی فوکوس دوربین خیلی ضروری است و ممکن است نیاز باشد از بدنه‌ی ضد آبی استفاده کنید که امکان کنترل دقیق فوکوس را به شما بدهد. عکاسی ماکرو زیر آب نسبت به تمامی سبک‌های دیگر عکاسی به تجهیزات خیلی زیادی نیاز دارد.
عکاسی مد زیر آب
عکاسی مدلینگ زیر آب این روزها در حال رشد است و خیلی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی در حال حاضر به این رشته مشغول هستند. با اینکه مطمئنا عکاسی زیرآب خودش یک چالش جداگانه است اما برای مدلینگ زیر آب به کنترل بدن و شناوری خیلی زیادی نیاز دارد. برای خیلی از افراد اینکه در حال شنای زیر آب خوب به نظر برسند اصلا کار ساده‌ای نیست.
عکاسی زیرآب می‌تواند ترکیبی از عکاسی مد، زیبایی و تجاری باشد. مدل‌ها ممکن است برای عکس‌های سبک زندگی (Life Style) از تجهیزات غواصی استفاده کنند اما در خیلی از اوقات عکاسی مدلینگ زیر آب به صورت کامل روی ترکیب‌بندی‌های هنری و منحصر به فرد تمرکز دارد. مدل ممکن است لباس‌های شنا پوشیده باشد و داخل یک محیط زیبا قرار گرفته باشد و یا ممکن است با هدف خلق یک اثر منحصر به فرد لباس‌های خیابانی پوشیده باشد. صرف نظر از جزئیات این عکس‌ها معمولا خیلی جذاب هستند.
عکاسی فنی/علمی/تحقیقاتی
اکثر شغل‌های عکاسی زیرآب بیشتر روی مهارت‌های فنی تمرکز دارند. تحقیقات و مطالعات علمی، شغل‌های ساخت و ساز زیر آب یا برنامه‌های محیط زیستی برای جمع‌آوری داده و دسترسی عمومی به عکاسی نیاز دارند.
تجهیزات و نورپردازی
شما می‌توانید از تجهیزات مختلفی برای عکاسی زیرآب استفاده کنید. این تجهیزات ممکن است یک دوربین کامپکت معمولی باشد که برای توریست‌ها طراحی شده است و یا یک دوربین DSLR خیلی گران قیمت که داخل یک بدنه‌ی ضدآب قرار گرفته است.
دوربین‌های Point And Shoot مخصوص عکاسی زیرآب
دوربین‌های Point And Shoot مخصوص عکاسی زیرآب برای شیرجه آزاد و عکاسی در ساحل کاملا مناسب هستند. مزیت اصلی این دوربین‌ها سادگی و ابعاد کوچک آن‌ها است. این دوربین‌ها می‌توانند تا حدودی استفاده‌ی بی احتیاط را تحمل کنند و شما می‌توانند بدون نگرانی از آن‌ها نزدیک ساحل استفاده کنید. این دوربین‌ها ابزارهای خیلی خوبی برای تجربه‌ی عکاسی زیرآب هستند. در صورتی که به شکل تفریحی شنا می‌کنید و می‌خواهید فقط برای سرگرمی از دنیای زیر آب عکاسی کنید، می‌توانید از دوربین‌های Point And Shoot ضد آب استفاده کنید.
دوربین‌های گوپرو یک نمونه‌ی خیلی خوب از این دوربین‌ها هستند. این دوربین‌ها کاربردهای زیادی دارند و توانایی این را دارند که همه جا مورد استفاده قرار بگیرند. این دوربین‌ها می‌توانند سقوط، باران و قوطه‌ور شدن زیر آب را تحمل کنند اما این قابلیت‌ها با قیمت عدم کنترل روی تنظیمات نوردهی و یا لنز عرضه می‌شوند. دوربین‌های گوپرو خالص‌ترین نوع دوربین‌های Point-And-Shoot هستند.
دوربین‌های زیاد دیگری هستند که جایی بین دوربین‌های DSLR و گوپرو قرار می‌گیرند. این دوربین‌ها به اندازه‌ی گوپرو ساده نیستند اما قیمت آن‌ها نیز به اندازه‌ی دوربین‌های بدون آینه و DSLR زیاد نیست.
در صورتی که می‌توانید یک دوربین Point And Shoot خوب با یک لنز مناسب پیدا کنید، این احتمال وجود دارد که بتوانید یک بدنه‌ی با کیفیت هم برای آن پیدا کنید. با ترکیب درست قطعات و لوازم شما می‌توانید به سادگی یک وسیله تمرینی با هزینه‌ی خیلی کم برای خودتان تهیه کنید. با استفاده از این کیت شما می‌توانید در عکاسی زیرآب تجربه کسب کنید و قبل از صرف یک هزینه‌ی زیاد، درک بهتری از اولویت‌های خودتان برای تجهیزات داشته باشید.
دوربین‌های DSLR و بدون آینه
برای جبران مشکلات مربوط به نور و شکست نور در زیر آب، عکاس‌های حرفه‌ای معمولا از دوربین‌های با کیفیت داخل بدنه‌های مخصوص عکاسی زیرآب استفاده می‌کنند. این بدنه‌ها را باید با دقت کامل به دوربین و لنزی که از آن استفاده می‌کنید متصل کنید. برخی از این بدنه‌ها اجازه دسترسی به تمامی کلیدهای دوربین را نمی‌دهند بنابراین قبل از خرید باید مراقب این موضوع باشید و در مورد تمامی بدنه‌های عرضه شده برای دوربین خودتان تحقیق کنید.
در زیر آب و با وجود بدنه‌ی محافظ و عینک شنا نگاه کردن داخل منظره‌یاب دوربین کار سختی است. اینجاست که دوربین‌های بدون آینه عملکرد خیلی خوبی دارند. در صورتی که دوربین DSLR را هم برای عکاسی انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید که حالت Live View آن عملکرد سریع و دقیقی دارد.
یک دوربین DSLR بدون استفاده از فلاش کاربرد ندارد. فلاش‌ها نور صحنه را افزایش می‌دهند و رنگ‌هایی که توسط ستون آب حذف شده‌اند را به تصویر شما اضافه می‌کند.
یک سیستم دوربین مخصوص عکاسی زیرآب نسبتا بزرگ است و به دلیل اینکه هر سیستم با سیستم دیگر متفاوت است باید مطمئن شوید که دوربین شما داخل آب شناور و خنثی خواهد بود. یک سیستم شناور و خنثی به زیر آب نمی‌رود و روی آب هم شناور نخواهد شد بلکه به صورت بی حرکت داخل آب معلق خواهد ماند. این موضوع از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است زیرا در غیر این صورت هر تلاشی از طرف عکاس برای ثابت نگه داشتن دوربین باعث ایجاد لرزش یا تاری تصاویر خواهد شد. شما باید به سادگی بتوانید تصویری که مدنظرتان قرار دارد را کادربندی کنید.
انتخاب لنز
در صورتی که از دوربین DLSR برای عکاسی استفاده می‌کنید، انتخاب نوع لنز شما به این موضوع بستگی دارد که به دنبال چه تصاویری هستید. عکس‌های منظره‌ی زیر آب تقریبا اغلب اوقات با لنزهای واید گرفته می‌شوند و عکس‌های ماکرو هم به یک لنز ماکروی خوب با قابلیت فوکوس روی جزئیات نیاز دارند.
به جز عکاسی ماکرو لنزهایی با فاصله کانونی طولانی خیلی برای شما کاربرد ندارند. دلیل اول این است که در صورت استفاده از لنزهایی با فاصله کانونی طولانی شما نور کافی را برای ثبت عکس در اختیار ندارید. از آنجایی که داخل آب معلق هستید نمی‌توانید از سرعت شاترهای طولانی استفاده کنید و نور فلاش هم به فواصل دورتر نخواهد رسید. نکته آخر هم اینکه هرچقدر از سوژه دورتر باشید، احتمال اینکه ذرات معلق بیشتری را در عکس خودتان ثبت کنید و شکست نور هم روی تصاویر شما تاثیر بگذارد بیشتر خواهد بود.
علاوه بر این، نوع لنزی که انتخاب می‌کنید به بدنه‌ی ضدآبی که می‌توانید برای آن انتخاب کنید هم بستگی دارد. قطعات این بدنه قابل تعویض نیستند به همین خاطر در صورتی که یک کمپانی برای بدنه‌ی دوربین شما و کمپانی دیگر برای لنز آن بدنه‌ی ضد آب تولید می‌کند امکان اینکه این بدنه‌ها با هم تطبیق‌پذیر باشند خیلی کم است. برای پیدا کردن تمامی قطعاتی که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید تحقیقات خیلی مهم است.
پس از اینکه تمامی قطعات موردنیاز را هم پیدا کردید باید نحوه‌ی استفاده از تمام آن‌ها به همراه یکدیگر را هم بررسی کنید. برای مثال برخی بدنه‌های ارزان قیمت‌تر خیلی از دوربین‌های کاربردی دوربین را پوشش نمی‌دهند. این بدین معنی است که امکان برنامه‌ریزی دوربین را از دست خواهید داد و یا باید روش دیگری برای این کار پیدا کنید.
بدنه‌ی ضد آب
به جرات می‌توان گفت که مهم‌ترین بخش تمام تجهیزات شما بدنه‌ی ضد آب دوربین است. چندین تولید کننده‌ی مختلف مثل Ikelite و Nauticam در سطح بازار وجود دارد که بدنه‌های با کیفیتی تولید می‌کنند.
این بدنه چندین وظیفه دارد که مهم‌ترین آن جلوگیری از ورود آب به دوربین و حفظ سلامتی دوربین است. این کار با یک حلقه‌ی O شکل ساده و یک گیره ضد آب انجام می‌شود. هر بار که شما دوربین را داخل این محفظه قرار می‌دهید باید این گیره را تمیز و روغن‌کاری کنید.
برخی بدنه‌های با کیفیت پورت‌های خلاء دارند که به شما امکان می‌دهند قفل ضد آب محفظه را امتحان کنید و با استفاده از سیستم‌های هشدار در صورت خراب شدن این سیستم به شما هشدار می‌دهند.
همچنین این بدنه از کلیدها و دستگیره‌های ضد آب استفاده می‌کند که به شما این امکان را می‌دهد که عملکردهای مختلف دوربین را کنترل کنید. تمامی این کلیدها نیز قفل O شکل خودشان را دارند که به اندازه‌ای ظریف است که امکان ورود ذرات ریز هم به آن وجود ندارد. بدنه‌ها باید پس از هر بار استفاده با دقت پاکسازی با استفاده از آب تمیز پاکسازی شوند. نگه‌داری مناسب کلید محافظت از دوربین شما است.
البته این موارد خیلی عمومی هستند و برای محافظت بیشتر از دوربین خودتان از دستورالعمل‌های تولیدکننده بدنه پیروی کنید. عدم دنبال کردن این پروسه‌ها ممکن است به قیمت لنز و دوربین شما تمام شود.
ترکیب‌بندی
تکنیک‌های ترکیب‌بندی عکاسی زیرآب تفاوت خیلی زیادی با کارهایی که بالای سطح آب انجام می‌دهید ندارند اما نوری که زیر آب در اختیار دارید خیلی متفاوت‌تر است و همین موضوع ممکن است گزینه‌هایی در اختیار شما قرار دهد که ممکن است قبلا به آن‌ها فکر نکرده باشید.
فیلتر شدن نور آفتاب از بالا معمولا باعث برجسته شدن عکس‌های زیر آب می‌شود. با اینکه فلاش یک ابزار ضروری برای عکاسی زیرآب است وجود منابع نور دیگر را هم نباید نادیده بگیرید. نوری که از بالا می‌تابد را به خصوص در صورتی که با عکس‌های ضد نور کار می‌کنید و اشعه‌های نور خورشید را داخل آب دارید، می‌توانید به عنوان یک عنصر ترکیب‌بندی در نظر بگیرید.
با وجود تمام هیجانی که عکاسی زیرآب دارد نباید چیزهایی مثل قانون یک سوم و نسبت طلائی را فراموش کنید. این تکنیک‌های ترکیب‌بندی کلاسیک زیر آب هم می‌توانند باعث موفقیت یا شکست عکس‌های شما شوند.
نورپردازی
در صورتی که داخل آب ذرات ریزی وجود داشته باشد بازتاب نور از آن‌ها با زاویه 180 درجه نسبت به دوربین ممکن است باعث ایجاد مشکلات زیادی برای شما شود. این مشکل مثل قرار داشتن ذرات گرد و غبار روی حسگر است اما تاثیر آن خیلی بیشتر می‌باشد. پیش‌بینی این مشکل و جلوگیری از بروز آن داخل تصویر از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است.
قدم اول این است که انتظارات واقع‌گرایانه‌ای داشته باشید. در صورتی که داخل یک آب تیره با ذرات گرد و غبار زیاد عکاسی می‌کنید هیچ روشی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد. بهترین کاری که در این شرایط می‌توانید انجام دهید این است که تا جای ممکن به سوژه نزدیک شوید و به عکاسی ماکرو بپردازید.
به یاد داشته باشید که این ذرات ریز همیشه تا حدودی داخل تصاویر شما وجود دارند و حتی در صورتی که داخل یک آب شفاف با بیش از 30 متر دید هم شیرجه بزنید باز هم امکان مشاهده‌ی این ذرات وجود دارد. بنابراین باید دوربین و فلاشی که انتخاب می‌کنید به گونه‌ای باشند که بتوانند از تشدید این مشکل جلوگیری کنند. برای شروع هیچوقت از فلاش داخلی دوربین استفاده نکنید. در صورتی که نور به شکل مستقیم از دوربین بتابد و دوباره مستقیما به سمت آن برگردد، بیشترین میزان این مشکل را مشاهده خواهد کرد.
بهتر است از فلاش‌های اکسترنالی استفاده کنید که از زاویه دیگری نسبت به زاویه مستقیم به سوژه می‌تابد. شما باید از زوایای مختلف استفاده کنید تا بهترین زاویه برای بازتاب نور از سوژه را پیدا کنید. برای عکاسی از سوژه‌های خیلی براق مثل ماهی پولک‌دار باید نور خروجی فلاش را به اندازه‌ی نیم گام یا حتی ¼ گام کاهش دهید.
