عکاسی از فرهنگ‌های گوناگون: پژوهشی در تقاطع هنر و تاریخ

ریشارد کاپوشینسکی، نویسنده و روزنامه‌نگار برجسته، در کتاب *سفر با هرودوت* به بررسی تفاوت‌های فرهنگی در نقاط مختلف دنیا می‌پردازد. او معتقد است که خوراک، پوشش، آداب و رسوم، و آیین‌ها مهم‌ترین عناصر تمایز فرهنگی هستند. این تمایزات نتیجه تعاملات دوسویه انسان با محیط اطرافش است. به‌بیانی‌دیگر، فرهنگ توسط انسان ساخته می‌شود و بقا و حیات آن وابسته به نگرش جامعه نسبت به آن است. به همین دلیل، عکاسان مستند و علاقه‌مند به ثبت فرهنگ باید نه تنها با جنبه‌های فنی عکاسی آشنا باشند، بلکه حساسیت‌های فرهنگی و جزئیات مهم هر جامعه را نیز درک کنند.

کارناوال زمستانه زنان مهاجر آفریقایی در جزایر گوادلوپ- عکس: ویکی‌پدیا

تعریف و اجزای فرهنگ:
مردم‌شناس برجسته رالف لینتون فرهنگ را به‌عنوان مجموعه‌ای از رفتارها معرفی می‌کند که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و میان آن‌ها مشترک است. ادوارد تیلور نیز فرهنگ را مجموعه‌ای پیچیده از دانسته‌ها، هنر، اخلاقیات و عادات انسانی تعریف می‌کند. در این میان، فرهنگ در جوامع به‌عنوان یک هویت بنیادین عمل می‌کند و اجزای اصلی آن شامل هنجارها، نمادها، نقش‌ها، بینش‌ها، ارزش‌ها، علوم و فنون و ساختارها است.

درک این عناصر می‌تواند عکاسان را به فهم بهتری از موضوعات فرهنگی هدایت کند و آن‌ها را قادر به ایجاد آثار مستند و پرمفهوم کند.

بازتاب فرهنگ در عکاسی:
فرهنگ نه‌تنها مفهومی انتزاعی است، بلکه در زندگی روزمره مردم نیز مشاهده می‌شود. از نوع پوشش و خوراک گرفته تا چگونگی نیایش و نمایش عواطف در لحظات حساس زندگی مانند تولد و مرگ. برای ثبت فرهنگ به‌عنوان یک مفهوم تصویری، عکاسان باید به جزئیات بصری و نمادهای فرهنگی توجه کنند و از نمایش تصنعی و غیرواقعی محیط اجتناب نمایند.

حساسیت‌های فرهنگی در عکاسی:
عکاسی از فرهنگ‌های مختلف بدون شناخت کافی از آن‌ها ممکن است منجر به سوء‌تفاهم‌ها و برخوردهای نامناسب شود. عکاسانی که در جوامع ناآشنا فعالیت می‌کنند، باید به حساسیت‌های فرهنگی آن جوامع احترام بگذارند. برای نمونه، عکاسی از مراسم مذهبی یا آیینی خاص باید با احترام و درک کامل از محدودیت‌ها و باورهای جامعه میزبان انجام شود.

جشن سده زردشتیان مقیم سوئد در استکهلم- عکس: منابع خبری

اهمیت پژوهش در عکاسی فرهنگی:
پژوهش عمیق درباره فرهنگ‌ها به عکاسان امکان می‌دهد تا تصاویر خود را با دقت و احترام بیشتری ثبت کنند. این پژوهش می‌تواند از طریق مطالعه کتاب‌ها، مصاحبه با افراد محلی، مشاهده مستقیم مراسم و درک زمینه‌های تاریخی و اجتماعی رویدادها انجام شود. برای مثال، عکاسی از پوشش‌های سنتی مناطق مختلف نه‌تنها به ثبت لحظات زیبا کمک می‌کند، بلکه ارزش فرهنگی این پوشش‌ها را نیز به نمایش می‌گذارد.

مثال‌هایی از حساسیت‌های فرهنگی:
– قبیله دانی اندونزی: در این قبیله، قطع انگشتان به‌عنوان یک آیین سوگواری برای از دست دادن عزیزان اجرا می‌شود. چنین مراسماتی دارای حساسیت‌های فرهنگی زیادی هستند و عکاسی از آن‌ها نیاز به تحقیق دقیق و احترام به آیین‌های سنتی دارد.
– مراسم اربعین: در ایران و بسیاری از کشورهای مسلمان، رنگ قرمز در مراسم عاشورا نماد قاتلان امام حسین(ع) است. حضور عکاسی با لباس قرمز در چنین مراسمی می‌تواند برخوردهای منفی ایجاد کند.