عکاسی معماری شاخه‎ای از عکاسی به شمار می‎‌رود که هدف آن عکاسی از ساختمان‎ها و بناهای مشابه است که به شکل هنرمندانه‎ و دقیقی به تصویر کشیده می‎شوند. عکاسان معماری در استفاده از تکنیک‎ها و دوربین‎های تخصصی مهارت بالایی دارند.

در عصر مدرن ما، این فرهنگ حریص به تصاویر باعث شده است از طریق عکاسی با هنر معماری بیشتر آشنا شویم. مزایای عکاسی معماری واقعا بی‎نظیر هستند از جمله: به مردم اجازه می‎دهد به صورت بصری ساختمان‎هایی که هرگز ممکن است فرصت دیدن آن‎ها را در زندگی خود به دست نیاورند، درک کنند و به دنبال آن منبع باارزشی به وجود می‎آید که به ما اجازه می‎دهد لغت‎نامه معماری خود را گسترش دهیم. ما در این مقاله سعی بر شرح نکات عکاسی معماری کرده ایم تا ذهن شما را نسبت به این فضا روشن تر کنیم .

تاریخچه عکاسی معماری

نخستین عکس تاریخ به اسم «نمایی از پنجره» در لوگرا که توسط عکاسی معروفی به اسم Nicéphore Niépce گرفته شده است، اولین عکس معماری نیز تلقی می‎شود چون ثبت آن از نمای ساختمان‎ها صورت گرفته است. به همین شکل، عکس‎های گرفته شده توسط ویلیام هنری فاکس تالبوت عکاسی معماری محسوب می‎شوند، از جمله عکس‎های او از یک پنجره توری‎دار که در Lacock Abbey در سال ۱۸۳۵ گرفته شده است.

در سراسر تاریخ عکاسی، ساختمان‎ها سوژه‎های با ارزشی برای عکاسی بوده‎اند که تحسین اجتماع از معماری و اهمیت فرهنگی آن را به نمایش گذاشته‎اند. در طول سال‎های ۱۸۶۰ میلادی، شروع شکل‎گیری عکاسی معماری به عنوان یک رسانه بصری متمایز رقم خورد.

هرچه طراحی ساختمان‎ها تغییر یافت و از اشکال سنتی خود در آمد، عکاسی معماری نیز با تحول روبرو شد. در طول اوایل تا اواسط قرن بیستم، سطح خلاقیت در عکاسی معماری اوج گرفت چون عکاسان از خطوط مورب و سایه‎های شاداب در ترکیب‎بندی خود استفاده و تکنیک‎های دیگری را نیز تجربه کردند.در اوایل دهه ۵۰ قرن نوزدهم، معماران با استخدام عکاسان متعددتر باعث شدند عکاسی معماری بیشتر به عنوان یک فرم هنری نگریسته شود.

تکنیک‎های عکاسی معماری

یکی از اصول عکاسی معماری کنترل پرسپکتیو با تاکید بر خطوط عمودی است که همگرا (موازی) نیستند. با قرار دادن صفحه کانونی دوربین به نحوی که عمود به زمین است یا استفاده از دوربین‎های قطع بزرگ یا لنزهای تیلت شیفت می‎توان به این مهم دست پیدا کرد.

در قدیم از دوربین‎های قطع بزرگ برای عکاسی معماری استفاده می‎شد چون به جابجایی یا کج شدن لنزها نسبت به صفحه فیلم اجازه می‎دادند. چنین قضیه‎ای باعث کنترل پرسپکتیو می‎شود و هم‎چنین برای خلاقیت عکاس فضا ایجاد می‎کند.

امروزه بیشتر از دوربین‎های DSLR در زمینه عکاسی معماری استفاده می‎شود. این دوربین‎ها هم‎چنین از لنزهای قابل تعویض و تیلت شیفت با طول‎های کانونی متفاوت (معمولا ثابت) بهره می‎برند.

نمای خارجی و داخلی

عکاس معماری که یکی از شاخه های عکاسی صنعتی است معمولا نمای داخلی بناهای ساختمانی یا خارجی آن را به تصویر می‎کشد. تکنیک‎های استفاده شده در هر کدام از این دو یکسان است ولی تفاوت‎هایی با هم داشته و گاهی اوقات به تجهیزات متفاوتی نیاز دارند.

عکاسی نمای خارجی

یکی از نکات عکاسی معماری از نمای خارجی استفاده از نور روز یا در شب از نور محیطی چراغ‎های خیابان، چراغ‎های بیرونی یک ساختمان، نور ماه و حتی مهتاب، ولی در موقعیت‎های تاریک اصلا ثبت عکس انجام نمی‎گردد.در بسیاری از موارد، منظره اطراف ساختمان برای ترکیب کلی یک عکس مهم و حتی برای برقراری یک هماهنگی هنرمندانه بین بنا و محیط الزامی است.

در عکس اغلب اوقات گل‎ها، درختان، آب‎نما یا مجسماتدر پیش‎زمینه ترکیب به چشم می‎خورند و از توانایی آن‎ها در هدایت چشم بیننده به داخل ترکیب عکس و سوژه اصلی آن یعنی ساختمان استفاده می‎شود.

عکاسی نمای داخلی

در عکاسی معماری از نمای داخلی نیز می‎توان از نور محیطی که از میان پنجره‎ها و پنجره‎های سقفی عبور داده می‎شود، استفاده کرد. اکثر اوقات، عکاسان معماری از منابع نوری تکمیلی برای بهبود شرایط نورپردازی داخل یک ساختمان استفاده می‎کنند.

یکی از ویژگی‎های عکاسی معماری این است که سوژه‎های اصلی به ندرت تکان می‎خورند. بنابراین استفاده از مراحل ویرایش پس از پردازش برای ایجاد نورپردازی متعادل، حتی در نبود منابع نوری سنتی، امکان‎پذیر است.

حال به نکاتی می‎رسیم که یک عکاس معماری حرفه‎ای آن‎ها را رعایت می‎کند. رعایت این نکات باعث می‎شود قدرت بصری عکاسی معماری بالا برود و هم‎چنین عکاس توسط آن داستان‎هایی فراتر از تصاویر می‎گوید تا رابطه بناهای ساختمانی با زمینه‎ها، فضا و زمانشان را بیان کند.

نکات عکاسی معماری

۱) عکاسی در شرایط مختلف جوی و زمان‎های مختلف از روز

افراد اغلب اوقات برای عکاسی از عجایب معماری به دنبال شرایط نورپردازی دراماتیک مانند ساعات غروب می‎گردند یعنی زمانی که سایه‎ها طولانی و رنگ‎ها روشن هستند. گرچه این امر اغلب اوقات منجر به شکل‎گیری عکس‎های بی‎نظیری می‎شود ولی فضای ساختمان را تنها در یک بازه زمانی مشخص به تصویر می‎کشد. گرفتن چندین عکس در زمان‎های مختلف از روز یا حتی در شرایط جوی گوناگون می‎تواند باعث به تصویر کشیدن داستان کامل‎تری از رابطه ساختمان با محیط اطرافش شود.

۲) اولویت‎دهی برای شرایط نورپردازی خوب

بدون توجه به زمان عکاسی، شرایط نورپردازی خوب همواره یک اولویت است. نورپردازی معماری عالی باعث تاکید بر یک فضا، یک ساختار یا جو خاص می‎شود و بنابراین همواره در شکل‎دهی درک مخاطب از چیزی که در آن پروژه معماری خوب مهم است، نقش قاب توجهی ایفا می‎کند. و این یکی از نکات عکاسی معماری قابل توجه است.

۳) جستجو برای یک زاویه عکاسی عالی

تغییر پرسپکتیو نه تنها یک کار سرگرم‎کننده است بلکه می‎تواند مزایای زیادی نیز به همراه داشته باشد. صرف وقت برای پیدا کردن یک زاویه متفاوت برای عکاسی که می‎تواند شکل فرم انتزاعی یا کمتر دیده شده از جزئیات یک ساختمان را نشان دهد می‎تواند باعث ایجاد سطحی از زیبایی و تحسین شود.

۴) عدم ترس از قرارگیری مردم در تصویر (معماری بدون آن‎ها وجود ندارد)

روند گذشته به این شکل بوده است که در عکاسی معماری مردم دیده نشوند، انگار وجود آن‎ها به نوعی آلودگی پاکی و زیبایی آن بنا را در پی داشته است. خوشبختانه، تعداد زیادی از عکاسان سرشناس معماری به این روند پایان داده‎اند. معماری بدون ما وجود ندارد و نخواهد داشت بنابراین یک عکاس خوب معماری از حضور مردم در عکس ناراحت نمی‎شود.

۵) بررسی جزئیات به همان میزان کل

با آن‎که عکاسی با لنزهای زاویه باز همواره در عکاسی معماری کار هوشمندانه‎ای بوده ولی بناهای ساختمانی حاوی صدها جزئیات ریز هستند که زمان قرار دادن یک اتاق در یک قاب، نادیده گرفته می‎شوند. یک عکاس خوب معماری جزئیات را از نمای نزدیک ثبت می‎کند و به عنوان مثال باعث آشکار‎سازی نکته جدیدی در مورد تاریخچه آن بنا یا نحوه ساخت آن می‎شود.

۶) عدم ثبت عکس از بنا در قالب یک شیء

تصور کنید به دنبال دیدن یک بنای ساختمانی شوکه می‎شوید، چون تنها عکس آن را از زاویه خوبی که گرفته شده است دیده‎اید. عکاسی معماری به شکلی که یک بنا ماهیت یک شیء را به دست آورد، یعنی باعث شود یک فرد آن را تنها از یک نقطه نظر در ذهن خود مجسم کند، یکی از اشتباهات بزرگ عکاسی معماری است. یک عکاس خوب حرفه‎ای می‎داند ثبت کامل پراکندگی فضایی ساختمان امر ساده‎ای نبوده ولی غیرممکن نیز نیست.

۷) استفاده از ابزار پس از پردازش

پردازش تصویر یک بخش کاملا استاندارد از عکاسی است که به عکاس اجازه می‎دهد عکس‎های خود را به نحوی ویرایش کند تا با فضایی که قصد ترسیم آن را دارد هماهنگ شود. با آن‎که تصاویر را تنها با درک کامل از تغییراتی که قابل قبول هستند باید انجام داد ولی استفاده از نرم‎افزارهایی مانند فوتوشاپ یا لایت‎روم با توجه به قابلیت‎های پیشرفته‎ای که دارند می‎توانند باعث ساده‎سازی مواردی مانند اصلاح لنزها شوند.

۸) برخورداری از تجهیزات مناسب عکاسی

عکاس معماری خوب چون به دنبال ثبت عکس‎های با کیفیت بالا است، از تجهیزات با کیفیت و به روز نیز استفاده می‎کند تا نتیجه کار به مراتب بهتر شود. استفاده از لنزهای باز یکی از متداول‎ترین اصول عکاسی از ساختمان‎ها و فضاهای داخلی است و عکاس معماری با استفاده از سه‎پایه تصاویر بهتری در شرایط نوری کم می‎گیرد. یک عکاس خوب از فیلترهای پولاریزه نیز برای بالا بردن سطح کنتراست و شفاف‎تر کردن تصاویر استفاده می‎کند.

۹) بازدید متعدد از مکان مورد نظر

عکاس معماری برای آشنایی با لایه‎های جدید آن بنای معماری بارها و بارها از آن مکان دیدن می‎کند. مشاهده یک عکس عالی از یک بنای به تازگی ساخته شده بدون شک تجربه‎ای زیبا و دلفریب است اما یک عکاس معماری حرفه‎ای بعد از ثبت آن تصویر اول بی‎نظیر خود از آن مکان بارها دیدن می‎کند، چون گاهی اوقات جنبه‎های واقعا جالب یک بنا تنها با گذشت زمان آشکار می‎شوند.

۱۰) تحقیق در مورد بنا از قبل

مطالعه در مورد تاریخچه و علت یک بنای معماری قبل از بازدید یک شرط الزامی است که بدون شک به عکاس کمک می‎کند عکس خود را براساس داستان یا ایده‎ای پیش ببرد که وجودیت و ماهیت آن بنا را به تصویر بکشد.

سخن آخر

عکاسی از بنا و نمای داخلی و خارجی ساختمان ها اگر با آگاهی و دانش انجام پذیرد می تواند یکی از حرفه ای ترین شاخه عکاسی صنعتی محسوب شود.